Potomitan

Site de promotion des cultures et des langues créoles
Annou voyé kreyòl douvan douvan

Temporada di sekura
na Haiti


(novela)


E. W. Védrine

 

Coming soon

 

 

 

 

Temporada di sekura na Haiti ta duna un bista di e bida  di Hatianonan kunukeronan den final siglo 20. E ta un novela ku mester a wordu skibi, kaminda e kunukero haitiano tabata un spiritu wardando pa lanta bek den balor den su mes pais. Nos no ta haña den literatura Haitiano novela di fikshon manera Temporada di sekura na Haiti. E novela ta trata un realidat masha importante di kunukeronan. For di kuminsamentu di siglo binti, hopi di e kunukeronan mester a laga nan luga pa bai buska miho bida den stat of otro pais. Por ehempel, hopi di nan a bai Cuba pa korta kaña den e temporada. Despues nan tabata bai mas serka geografikamente, nan a skohe Republika Dominikano pa hasi e trabou aki. Tin un otro grupo ku ta kue boto, un biahe ku risiko, pa bai un otro isla of Maimi. E novela ta purba di kapta e situashon aki i e emoshon i politika tras di esaki. Ta importante pa nota ku hopi di e problemanan  ku e kunukeronan  tabata konfronta ainda ta eksisti pa nan. Den algun kaso e reto ta mas pio. Nan bida semper ta difisil. No tin solushon ainda, e situashon ta birando pio. --- Ku e problema di ku ta kap palunan pa traha karbon, sekura i eroshon ta daña e serunan. E kunukerunan no ta kriya porko krioyo mas pasobra e preshon di otro pais ta destrui nan. Hopi di e hendenan aki te aida no tin trabou dor di e falta di asistensia teknologiko i materialnan ku por yudanan traha riba nan tera/den nan kunuku. --- E topiko di irigashon ta un problema ku kunukeronan ta enfrenta. Awa ta wordu gasta awa nan diferente luga den e pais pero no ta bini ku forma di kanalnan pa por yuda e kunukeru.  Esaki ta pone ku ora ku tin hopi awaseru e awa ta krea hopi destrukshon. Por ehempel e awa ta bai ku e rikesa di e parti di e tera, animalnan, kunuku, hende I tur loke e por haña. --- Ta eksisti teknologia ku ta yuda den e desaroyo di irigashon pa por planta i kosecha na gran kantidat den e serunan. Asina ku nan no mester pasa humiyashon na otro pais pa motibu di hamber i nesesidat. --- E buki ta tira un bista riba zenglendo ku a aparese despues di e kaida di e regimen di Duvalier (februari 1986) problema di ladronnan arma tresiendo paniko tur kaminda den e pais. Temporada di sekura na Haiti ta representa e eksistensia di retonan social i politiko ku e pueblo di Haiti a enkontra e tempu ey i awor. E ta un reflekshon pero un potret realistiko di Haiti ku lo haña pregunta serio riba su agenda den futuro.

Nota: 10 kapitulonan --- Un buki di teksto prepara pa e nivel di high school, pa nativo di lenga papiamentu, i tambe pa siñadonan di papiamentu (nivel intermedio & avansa) ku preguntanan riba kada kapitulo, i un glosario di palabranan kreyòl ku tradukshon na Papiamentu.

Bibliografo, editor, edukado, ensayista, leksikografo, lingwista, poeta,  novelista i traduktor, Emmanuel W. Védrine a nase na Lazil, Haiti (Yanüari, 1959). E ta e fundadò di "E. W. Vedrine Creole Project, Inc."  E a kontribui na hopi institushonan ku ta trata ku proyectonan ku ta relashona ku kreyòl haitiano. Entre otro: Boston Public Schools (Chapter 766), Pimsleur Language Training, Simon & Schuster Publishers, The Indiana University – Creole Institute, Somerville Human Rights Commission, Boston Language Institute, Eritage Foundation, MIT2 Creole Clearing House, Potomitan.info, Rezo Entènèt Kreyolis Ayisyen, Cambridge Public Schools, Cambridge Brick House (Hispanic Editors) … Su obranan literario a aparese na Anthology of Haitian poets of Massachusetts, Bon Nouvèl, Bulletin Commercial du Massachusetts, Boston Haitian Reporter, Educa Vision, CreoList Archives, Haiti 2004, Haiti Courrier, Haitionline.com, Haïti en Marche, Haïti Progrès, Haitian-American Souls, Haitian-American Tribune, Haitian-American News, JEBCA, Komè, Kreyòl Connection, Le Matin, Le Nouvelliste, Libète, Oresjozèf Publications, Revolution Revolution Revolution, Prisma (UMass-Boston), The Mass Media (University of Massachusetts-Boston), Kreyol.org, Soleil des Iles, Soup to Nuts, SICRAD, Tanbou.com, Windowsonhaiti.com … E ta biba na Boston.

boule

 Viré monté