Potomitan

Site de promotion des cultures et des langues créoles
Annou voyé kreyòl douvan douvan

Contes créoles

Chadok

«Koulkouto géri, mak-ay la»
(Proverbe créole)

Hector POULLET

Krik ! krak !
Krik ! krok !
Mi Lafanmi Chadok !

 

1. Divinèkrikèt-la é Vyépawòl-la.

An tan lontan-lontan, adan on péyi lwen-lwen-lwen, péyi a lafanmi Chadok, té ni on Vyépawòl té ka kouri.

Vyépawòl-la té ka kouri kouri a-y é afòs i té kouri, délè, i té ka las.

Yékrik !

Lèwvwè Vyépawòl té las, sa té ka fasil pou nenpòt kimoun kenbé-y.

Krik !

Alòkifè, on jou i té las, bon las la, on Divinèkrikèt rivé pongné-y.

Yékrik !

Pongné i pongné-y, Divinèkrikèt-la trapé-y byen, déplonné-y, épi i fouré Vyépawòl-la adan on tiyo a dlo. Pou fin, i fèmé robiné-la.

Yékrik !

Alabrindiswa, lèwvwè solèy té kay kouché, Divinèkrikèt-la té ka wouvè robiné-la pou té fè Vyépawòl-la palé é dépalé dépalé a-y.

Krik !

I té ka fè sa yenki pou té fè sé vyé Chadòk malad la pè é pou yo té ponpé.
Sé vyé Chadòk malad la té ka sitèlman pè, kifè yo té ka ponpé, yo té ka ponpé, yo té ka ponpé…

Yééémistikriiiik !

2. Divinèkrikèt-la é Bèt a man Ibè.

Vyépawòl lontan la té ka palé, té ka palé, é souvantfwa, i té ka dépalé bon dépalé-la.

Krik !

Dapré sa i té ka di, an tan lontan-lontan-lontan, té ni on papa kalité mons yo té ka kriyé
Bèt-a-man-Ibè.

Yékrik !

Bèt-a-man-Ibè té ni onsèl zyé, évè i té ka manjé moun lè yo té malad a lalin; moun a toudlin.

Krik !

Dapré sa Vyépawòl-la té ka rakonté, Bèt-a-man-Ibè té modi-danné, kifè, yo té kondanné-y.

Yékrik !

Yo té ka oblijé-y ba lèspas chenn ajékontinyé, ba lèspas chenn atilayigo, ba lèspas chenn toulongalé.

Krik !

Mé, i té ka di, asiré pa pétèt, on jou Mons-la té ké rivé pété chenn-la ka maré-y la, on jou i ké chapé, é jou-lasa i té ké viré pran ta-y asi sé Chadòk-la si yo pa ka ponpé, ponpé, ponpé!

Yémistikrik !

3. Jou lafendéfen é sé jenn Chadòk-la

Vyé-pawòl-la té ka di, jou Bèt a Man Ibè ké rivé chapé ké jou lafendéfen ba tout moun é ba tout biten.

Timtim !

Mé olagya! Sé kalité Vyépawòl-antanlontan lasa sé konsa yo yé, pli yo vyé, pli yo ka dépalé.

Krik !

Sé jenn Chadok-la, yo, yo té byen mansousyé sa on Vyépawòl-lontan konsa té ka rakonté.

Yémistikrik !

Alòkifè, lè i vwè sa, Divinèkrikèt-la désidé ba Vyépawòl la on pal pou té rédé-y fè sé jenn Chadok-la tann é konpwann,, pou té fè-yo pè.

Alòs on jou i gadé adan tou a tiyo-la épi i mété-y ka hélé anmwé:

-Way! Mi Bèt-la! Mi Mons-la, Mi Bètamanibè ka vini! I ka vini an ka di-zòt! Pòté mannèv, ponpé! ponpé! ponpé!

Yékrik !

Mé sé jenn Chadok-la té pli sanfouté ankò. Krik!

Divinèkrikèt-la di konsa:

  • Kouté sé dènyé fwa an ka di-zòt sa; ponpé! Sansa, dèmen ké jou lafendéfen ba tout moun é ba tout biten!

Mé magrésa, sé jenn Chadok-la té ka rèsté nofwap, yo té kouché asi kabann a-yo, janm an pikwa, byen mansousyé. Ola moun kay èvè sé kalité mantélité a lajennès a jòdijou?

Solèy é Lalin yomenm a-yo fè menmjan èvè sé jenn Chadòk-la, yo pa lévé Divinèkrikèt-la digad. Latè kontinyé touné touné a-y!

Krik !

E atoupannan lannuit té ka vansé, mizi an mizi, toudous, toudous, san fè pon dézòd, mi jou-landèmen-la té ka pwoché anbenn-anbenn san hak montré jou lafendéfen ba toutmou é ba tout biten té rivé.

Timtim !

E vinvwè Vyépawòl-la té ni rézon! Ay sav!

Yémistikrik !

4 . Mi on lafendéfen trankil mi !

E mi swadizandi dènyé jou-la rivé. Jou lafendéfen ba tout moun é ba tout biten.

Krik !

Divinèkrikèt-la ka hélé:

  • Sé jòdi-la jou lafendéfen ba tout moun é ba tout biten! Ponpé! Bann mizérab ki zòt yé, ponpé ! Sansa, oswè-la menm zòtout ké mò!!!

Mé finaldikont, pou fini, lafendéfen ba tout moun é ba tout biten pa té ka rivé menm. Sé jenn Chadòk-la té ka fè zafè a-yo, konsidiré ahak pa té ahak!!

Yémistikriiiiik !!!!

Jou-lasa, ayen pa té ka fè ayen é ahak pa janmé rivé fè ahak.

Timtim !!

Jou lafendéfen-lasa té trankil, sa yo ka kriyé trankil menm.

Timtim !

Divinèkrikèt-la té ka toufé tèlman i té kòlè:

  • Ponpé bann mizérab, ponpé, sé yè ki té pou jou lafendéfen ba tout moun é ba tout biten. E zòt plis ki sav, on Chadok ki pa ka ponpé sé on Chadòk ki ja mò!!!

Mé sé jenn Chadòk-la té ka réponn, manti a mantè, dayè pou yonn yo té ja mò dépi yè, é on Chadòk ki ja mò pa fouti ponpé ankò.

Krik !

Epi pou di lafwanchis-vérité, yo té ka woudi on jou lafendéfen kon jou lafendéfen-lasa té agou a-yo toubòlman. Yo té ka fè jé èvè sa, é yo té ka di té ké fo jou lafendéfen konsa té ké rivé pli souvaman.

Yééékriiiik !

Tim-tim !

Aboubou ! Biaaaa !

Viré monté