Sété an 1854, kidonk apré abolisyon a lesklavaj an 1848.

Sé blan bitasion la té mélé padavwa sé esklav émansipé la pa té vlé woutouné travai an kann. Sé-pousa yo menné pliski 40.000 zendien sòti a lEnd an Gwadloup. Dapré sé rèjis la, sa té ka fè 42,326 - san konté lé klandesten.

Sé bato la ki téka chaié sé zendien la té ka rivé owa la Dars la Pwent. yo té ka débaké yo, konté yo, é menné yo adan sé bitasion la, ti bren tou patou an Gwadloup. Sété dapré ki kantité zendien sé kolon la té ka mandé pou travay yo té tini an chak bitasion.

Sékonsa yo séparé yo, yo flanghé bondétwa fanmi. Kon yéla, an Gwadloup é Matnik, ou ka jwenn zendien ki ka viv la sé bitasion la té yé la, sé chan kann la, koté sé lizin la é sé distilri la ka fè ronm la. Sépousa ou ké vwè ni on bon enpé zendien ka rété dékoté kon Kapestè-Bèlo, Sen-Fanswa, Por-Lwi, Pèti-Kannal, Sen-Klòd, Matouba, Sent-Roz, Ti-Bou etc.

Sé angajé la té tini on kontra ka dikonsa yo dwètet travai asou bitasion la la yo voyé yo la pannan senk an, 5.

Aprésa, sé bato la té pou vin chèché yo pou ramenné yo a lEnd. Mé si ni sa ki ritouné a lEnd, é souvan sété sé pli malad la é sé pli vié la yo té ka lésé woupati, ni on bon enpé osi ki di yo ka rété la yo ié la.

Yo té pisimé rété viv an péi dadopsyon a yo.

Ni sa ki mò adan on gran tristès. Yo téla ka espéré on dènié bato téé vini pou menné yo alé a lEnd.

Mé avwala mi, lajan vin manké, é dévenn a yo sé chef la ienki anilé sé dènié bato la.

à suivre...

Aimeriez-vous lire la suite?
Contact